της Φωτεινής

Όταν η ποίηση γράφει παραμύθια

Διάβασα την Κυράνη του δάσους το 2000. Οχτώ χρόνια μετά την ξαναδιαβάζω και την αναζητώ στον τηλεφωνικό κατάλογο. Εκείνη η στιγμή -το άλμα στο οποίο μπορεί να σε οδηγήσει ένα υπέροχο κείμενο- μου χάρισε έναν δικό μου άνθρωπο. Και επιπλέον τη βαθιά συνομιλία με μια συγγραφέα μασίφ όπως ήταν η Φωτεινή Φραγκούλη. Ακολούθησαν πολλά και πολύτιμα όλα.

Μοιραστήκαμε επιπλέον δυο θεατρικές παραστάσεις, όταν παιδιά του 3ου Γυμνασίου Πτολεμαίδας ζωντάνεψαν “Το μισό πιθάρι” το 2014 και την “Ελιά στο πέλαγος” το 2016. Τα παιδιά αυτά είναι τώρα στην Γ' Λυκείου και κάποια είναι ήδη φοιτητές. Μέχρι πέρυσι μας έρχονταν στο Γυμνάσιο και έλεγαν ακόμα τους διαλόγους τους από τα δικά της κείμενα -αυθορμήτως. Κατεβαίναμε από το Μπαλουκλί σε κείνη την εκδρομή λίγο πριν ακολουθήσει η παράσταση για το “Μισό πιθάρι” κι άκουγα τους μαθητές στα στενά της Πόλης να κάνουν το ίδιο. Πέρυσι της στέλναμε φωτογραφίες από καρέκλες μαζεμένες σε ημικύκλιο, σκέψη των παιδιών επί τόπου, και άλλα καθισμένα κάτω με τα βιβλία της στα χέρια και το κλαδί ελιάς που φέραν και το στολίσαμε στην τάξη με μια μπάλα χριστουγεννιάτικη γαλάζια, “Ελιά στο πέλαγος” είπαμε και ήταν.

Δημιουργός είναι αυτός που έχει κατορθώσει και δημιουργήσει σύμπαν αναγνωρίσιμο, έτσι που να λες, εδώ είναι ο τόπος του και κανενός άλλου. Η Φωτεινή είναι ποιητής τόπου.

Δημιουργός είναι αυτός που έχει κατορθώσει και υπάρχει μέσα σε λέξεις ολόδικές του. Η Φωτεινή γέννησε λέξεις. Αρχέγονες και νεογέννητες, σα να τις έπλασε τώρα δα, αυτή τη στιγμή, αγκαλιάζοντας και κουβαλώντας τες απάνω της μια ζωή -αυτή τη σύντομη ζωή.

Η Φωτεινή γέννησε σκέψεις, σκέψεις ευγενείς, σμίλεψε το δέντρο της αγάπης, έκανε τις σκέψεις της κλαδιά του, τις λέξεις φύλλα στο σχήμα της καρδιάς, αντλώντας από τη ρίζα ενός πυθμένα. Το δέντρο της τούτο -πλάτανος ασφαλώς, με χαρακτηριστικά ευκάλυπτου, κερασιάς, κυδωνιάς οπωσδήποτε και σεκόιας- είναι κατά βάθος πηγάδι, κατεβαίνεις, ανεβαίνεις, πίνεις νερό. Νερό που αντέχει, όπως το ποίημα που΄ναι καλό όταν αντέχει στην απαγγελία του, όπως το΄λεγε ο Σεφέρης και έτσι είναι.

Αν ποίηση είναι η ακρόπλωρη γοργόνα, αυτό το κάλεσμα και η έκκληση συνάμα, το εμπειρίκειο “πάρε τη λέξι μου δώσε μου το χέρι σου” που τόσο της άρεσε, τότε τα παραμύθια της Φωτεινής Φραγκούλη υπάρχουν με τον ίδιο τρόπο που υπάρχει και αυτή^. γίνονται το “πάρε την ψυχή μου, δώσε μου τη δική σου”.

Γιατί η Φωτεινή Φραγκούλη -τούτη είναι η πρώτη σκέψη που ένιωσα τότε διαβάζοντάς την- έγραψε παραμύθια που είναι ποιήματα και ποιήματα που ΄ναι ντυμένα παραμύθια.

Τώρα, λίγους μήνες μετά θα πω και την τελευταία μου σκέψη: Η Φωτεινούλα μας υπήρξε ταξιδευτής, γιατί ήξερε να μπαίνει στο παραμύθι, όπως και στην αγάπη, ως πανσέληνος.

Αυτό πενθούμε και εμείς τώρα κατ' ουσίαν. Την απώλεια αυτού του ιδιαίτερου τρόπου. Του τρόπου της αγάπης.

Για το λόγο αυτό επέλεξα ένα κείμενο απώλειας, που το αγαπώ και επιστρέφω σε αυτό. Έρχεται από το λεύκωμα "Ίσαλος γραμμή" [φωτογραφίες από ταξίδια με φορτηγά πλοία 1955-1966 του Φώτη Μεταξά]. 

Είναι όπως η ίδια θα μας ήθελε εμάς μέσα στην απώλειά της. Γιατί το πένθος μας τσαλακώνει τη γαλήνη της.

Όλγα Ντέλλα

Αθήνα, 13 Νοεμβρίου 2018